İnsan Yüzlerini Korkutucu Bir Snapchat Filtresi Üzere Görmenize Neden Olan Bozukluk: Prosopometamorfopsi

Prosopometamorfopsi adındaki bu nadir duruma sahip olan insanlar; nesnelerin, kişilerin ya da kendi bedenlerinin boyut ve şekil algılarının bozulmasından muzdarip. Birçok bilim insanını şaşırtan bu bozukluğu yaşayan kişilerin sayısı şimdiye kadar 75 olarak rapor edildi fakat çok daha fazlasının olması mümkün.

Bozukluğa sahip kişilerin neler yaşadığını, nasıl gördüğünü, neden böyle bir şeyin ortaya çıktığını ve tedavisinin olup olmadığını açıklayalım.

Bozukluğun tuhaf olduğu yetmezmiş gibi “prosopometamorfopsi” ismi de tuhaf gelebilir. Hemen açıklayalım.

“Prosopo”, Yunanca “yüz” anlamındaki “prosopon” kelimesinden gelirken “metamorphosia”, algısal bozuklukları ifade eder.

Prosopometamorfopsisi olan bir kişi; başkasının yüzüne baktığında yüz hatlarının aniden değiştiğini, gözlerinin birbirine yaklaşıp uzaklaştığını, çene çizgisinin giderek genişlediğini, şişikler çıktığını, cildinin hareket edip parladığını görebilir. Aynı durumu, aynada kendi yüzüne bakarken de yaşayabilir elbette.

Bozukluğa sahip olan biri deneyimini şöyle anlatıyor: “Aynada kendi yüzüme baktığımda neredeyse her zaman bunu yaşıyorum, bu da hazırlanmayı gerçekten zorlaştırıyor çünkü tuhaf göründüğümü düşünüyorum.”

Peki böyle bir şeye ne sebep oluyor?

Bozukluğa dair kesin bir neden hâlâ bulunamadı fakat çeşitli potansiyel teoriler var. Tahmin edebileceğiniz üzere LSD ve benzeri halüsinojenler ile ortaya çıkabilir fakat inme, felç, beynin bölümlerinden birine alınan hasarla ya da beyindeki bazı bölümlerdeki anormallikler yüzünden de görülebilir. Örneğin “superior temporal sulkus”; yüz ifadelerini, özellikle gözlerle ilgili ifadeleri işlerken aktive olur ve buranın hasar alması prosopometamorfopsiye yol açabilir.

Bazı durumlarda ise epilepsinin bir belirtisi olarak prosopometamorfopsi görülebilir. Örneğin bir araştırmada, ilaca dirençli epilepsisi olan bir hasta, deneyi yapan kişinin yüzünün sarkmaya başladığını söylemişti.

“Yüz halüsinasyonu” kategorisinde değerlendirilen prosopometamorfopsinin tedavisi var mı?

Evet, bazı antidepresanlar gerçekten de semptomları giderebiliyor ya da azaltabiliyor. Ancak başka yan etkiler çıkabiliyor. Mesela ejderha benzeri yüzler gören bir kadın, ilaç kullanmaya başladığında görsel halüsinasyonları hafiflese de daha sonra işitsel halüsinasyonlar geliştirmeye başladı. En sonunda başka bir antidepresan reçete edilerek ikisi de çözüldü.

Şimdiye kadar çok az vaka kaydedildiği için bozukluğa dair de yeterince bilgi yok fakat sinir bilimciler bu konu hakkında daha çok veriye ulaşmak için çalışmalarını sürdürüyor.

Bu içeriklerimiz de ilginizi çekebilir: